خلق آثار هنری دفاع از غزه در نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی | «مقاومت»؛ در رأس جریان سازی گرافیکی کشور

الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی، بخش ویژه خود را به موضوع فلسطین و دفاع از جریان مقاومت اختصاص داده است. ۱۲۰ هنرمند از ۲۶ استان کشور با مجموع ۴۶۷ اثر در این جشنواره شرکت کرده اند که از این میان، به ترتیب استان‌های خراسان رضوی، البرز، تهران و اصفهان، بیشترین مشارکت را داشته اند. همچنین ۱۵۰ اثر از کل آثار دریافتی مربوط به بخش ویژه جشنواره یعنی فلسطین بوده است که از میان آن‌ها ۵۷ اثر به مرحله نمایشگاه راه یافته است.

محمدرضا دوست محمدی، علی حیاتی، هاجر سلیمی نمین، سیدمسعود شجاعی طباطبایی و مسعود نجابتی، داورانی هستند که این آثار را ارزیابی و داوری کرده اند. برگزیدگان جشنواره قرار است در روز اختتامیه جشنواره بین المللی امام رضا (ع) در دهه کرامت معرفی شوند. در گزارش زیر، ما به سراغ سه نفر از هنرمندان شرکت کننده در جشنواره رفتیم و از آن‌ها خواستیم از اهمیت و ضرورت مشارکت هنرمندان و خلق آثار هنری با موضوع دفاع از جریان مقاومت و همچنین ضرورت توجه جشنواره و محافل رسمی هنری به این مضامین بگویند.

نگاه هنرمندانه به موضوع غزه

محمود بازدار، هنرمند شناخته شده مشهدی است که امسال با پوستری با نام «اتحاد اسلامی» در بخش ویژه جشنواره گرافیک رضوی شرکت کرده است. او در این باره می‌گوید: در این پوستر سعی کردم بگویم اگر همه کشور‌های اسلامی منطقه درکنار هم باشند و باهم پیوند داشته باشند، می‌توانند نقش مؤثری در حمایت از فلسطین و غزه ایفا کنند. 

کنارهم بودن این کشورها، در رویارویی با رژیم صهیونیستی و رخداد‌های منطقه، نتیجه بهتری دارد. طرح این پوستر، برگرفته از پرچم فلسطین است؛ چنان که مثلث شناخته شده در پرچم فلسطین را به دست‌هایی که یکدیگر را گرفته اند و نماد کشور‌های مسلمان است، تشبیه کرده و نشان داده ام که این اتحاد منجر به نابودی اسرائیل می‌شود.

او می‌افزاید: رویکردی که جشنواره در یکی دو سال اخیر در بخش‌های ویژه خود در پیش گرفته است، اتفاق خوبی است. اینکه فارغ از موضوع اصلی جشنواره که امام رضا (ع) و سیره ایشان است، به موضوعات روز نیز پرداخته شود، اقدامی شایسته تقدیر است و فضای جدیدی را برای تولید آثار با مضامین روز، فراهم می‌کند؛ به ویژه اینکه موضوعاتی مانند مقاومت فلسطین نیز زیرمجموعه موضوع امام رضا (ع) تعریف می‌شوند.

 چنین رویکرد‌هایی می‌توانند به روند جشنواره کمک کنند تا در مسیر رشد حرکت کند و اتفاقات تأثیرگذاری را رقم بزند؛ برای مثال موضوع غزه که امسال به جشنواره اضافه شده است، مفهوم یاری رساندن به مظلوم را دربردارد و ذیل سیره اهل بیت (ع) تعریف می‌شود. پرداختن به این موضوعات در جشنواره‌ای مانند جشنواره بین المللی امام رضا (ع)، می‌تواند اتفاقات جدیدی را در حوزه هنری رقم بزند.

بازدار بیان می‌کند: جشنواره‌ای که در سطح بین المللی برگزار می‌شود، از اعتبار ویژه تری برخوردار است و مخاطبان، آنچه در این جشنواره تولید می‌شود، دنبال می‌کنند. به باور این هنرمند، استمرار در اختصاص این بخش در جشنواره، بعد از چند دوره به خروجی‌هایی منتهی می‌شود که می‌توان برای آن‌ها برنامه ریزی کرد. 

او می‌افزاید: استمرار مؤثر است ولی اینکه با چه نگاه و رویکردی باشد، مهم است. اگر استمرار در جهت رشد باشد، می‌تواند جریان ساز باشد. جشنواره‌های معتبری در دنیا داریم که نزدیک به یک قرن است با موضوعاتی ثابت برگزار می‌شوند و جریان ساز هستند. امروز در دنیا فلسطین از یک موضوع دارای اهمیت برای جهان اسلام فراتر رفته است و از بعد انسانی به آن نگاه می‌شود. از این نظر، فضای زیادی برای کار دارد که هنوز به درستی به آن پرداخته نشده است.

نجات غزه توسط کودکان غزه

فاطمه بقایی، دانشجوی رشته گرافیک دانشگاه الزهرا (س)، دیگر هنرمند مشهدی است که با اثری به نام «پرواز کودکان» در این رویداد شرکت کرده است. او می‌گوید: با توجه به شرایط چند سال اخیر فلسطین، دوست داشتم اثری خلق کنم که بگویم بچه‌های غزه باید به موفقیت امیدوار باشند، کم نیاورند و بجنگند. مضمون پوستر می‌گوید خود کودکان غزه می‌توانند غزه را نجات دهند. هنرمند جوان شهرمان که برای اولین بار است در این جشنواره شرکت کرده است، می‌گوید: اختصاص چنین بخش‌هایی در یک جشنواره ملی و بین المللی، می‌تواند انگیزه‌ای برای هنرمندان باشد تا در موضوعات مرتبط با مقاومت، اثر خلق کنند.

جریان سازی هنری در موضوع غزه

مهدی جهان بخش نیز از شهر دولت آباد استان اصفهان در جشنواره شرکت کرده است. او در نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی پوستری با نام «پشیمانتان می‌کنیم» را ارائه کرده است. جهان بخش درباره اثر خود می‌گوید: در این پوستر از جمله‌ای که رهبر معظم انقلاب در دفاع از غزه گفته بودند، استفاده کردم. 

این هنرمند که پانزده سال سابقه فعالیت گرافیکی دارد، بیان می‌کند: سال قبل در این جشنواره شرکت کردم و امسال نیز بنا به توصیه استادان مجمع طراحان گرافیک «آیه» در اصفهان، اثری را برای آن فرستادم. با توجه به موضوعات روز، گنجاندن بخش فلسطین یکی از نقاط مثبت جشنواره است. اینکه جشنواره را از نظر موضوع به امام رضا (ع) محدود نکرده اند، موجب می‌شود آثار هنرمندان درباره دیگر موضوعات نیز دیده شود. او تأکید می‌کند: هنر موضوعی است که از شرایط روز تأثیر می‌گیرد. 

هنرمند سعی می‌کند با زبان هنر به خلق معنی درباره مسائل روز بپردازد. این امر می‌طلبد که کارگاه‌ها و هم اندیشی‌هایی در محافل هنری (مانند جشنواره ها) درباره موضوعات روز برگزار شود. جشنواره گرافیک رضوی سال گذشته کارگاهی با حضور استادان در شهر قم برگزار کرد که این رویداد تأثیر مثبتی برروی بسیاری از هنرمندان گذاشت؛ چراکه توانستند از طریق آشنایی با استادان و هنرمندان سراسر کشور به هم افزایی برسند.

در ادامه حتما بخوانید مشهد، پیشرو در گرافیک مقاومت

«طاغوت»؛ محور محتوایی جایزه بزرگ

مسعود نجابتی
دبیر نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی

همه سعی شورای هنری بخش گرافیک بر این مهم استوار است که نهمین جشنواره ملی گرافیک رضوی، طراوت و تازگی خودش را حفظ کند؛ چراکه هنر در ذات خودش تکرار را نمی‌پذیرد. امروز بخشی از رخوت و رکودی که در برخی جشنواره‌ها وجود دارد، به دلیل تکرار است. بر این اساس سعی شده است در موضوع و قالب، این طراوت و تازگی حفظ شود. 

یک تفاوت جدی که با گذشته داریم، این است که در دوره‌های گذشته به معارف و سیره رضوی پرداخته می‌شد و بحث تولی و ارادت هنرمندان به ساحت مقدس امام رضا (ع) مطرح بود و امسال ما بحث تبری و نفی هرآنچه غیرخدا یعنی طاغوت است، را مطرح کردیم. بزرگ‌ترین مأموریت همه رسولان الهی و ائمه هدی (ع)، مبارزه با طاغوت بوده که اشاره مفصلی در فراخوان جشنواره به آن شده است. 

مبارزه خستگی ناپذیر دائمی را که رهبر معظم انقلاب اسلامی در کتاب «انسان دویست وپنجاه ساله» مطرح کردند، محور جشنواره قرار دادیم. در نهمین جشنواره گرافیک رضوی به پنج مصداق مبارزه اشاره شده است که این پنج مصداق شامل «مبارزه با طاغوت درون»، «مبارزه با طاغوت بیرون»، «مبارزه با ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی»، «مبارزه با بی عدالتی و مفاسد اقتصادی» و «مبارزه با تفرقه و اختلاف» است. 

جایزه بزرگ امسال به موضوع مبارزه مبارزان فلسطینی، اختصاص یافته است. نکته مهم‌تر بیان شده در بخش گرافیک رضوی، ارتباط تصویری است؛ یعنی هر تصویری که بتواند با مخاطب ارتباط بگیرد و پیامی را ارسال و روایتی را بیان کند، می‌تواند در جشنواره شرکت کند. هرکه بتواند در بخش تجسمی ایده‌ای خلق کند، از آن ایده استقبال می‌شود، بنابراین در این بخش قالب معیار ملاک نیست.